SARI NOKTA: SORU-CEVAP

Makula hastalığının sıklığı konusunda veri var mı?
Evet. Toplumun 1,6% sının makula hastalığından etkilendiğini biliyoruz, ülkemizdeki hasta sayısının 1 milyonu geçtiği tahmin ediliyor. 40 yaş üstünde ise her 1000 kişiden 65 kişinin bu hastalıktan etkilendiği biliniyor.

Kırmızı et riski artıran faktörlerden diyorsunuz… Ne yapıyor ki gözü bozuyor?
Kırmızı etin vücutta oksidatif hasarı arttırdığı biliniyor. Oksidatif hasar ise makula hastalığının tütün kullanılması gibi tetikleyici etkenlerindendir.

AREDS nerede, kaç hastayla yapıldı?
Yaşa bağlı göz hastalığı çalışması olan AREDS (Age Related Eye Disease Study), ABD’nde çok merkezli olarak1990-98 yılları arasında 55-80 yaş arası 4757 kişide yapıldı. Çok güvenilir sonuçları olan bu çalışma, yaşa-bağlı sarı nokta hastalığı ve kataraktın klinik seyir ve risk etkenlerini araştırdı.

İlk sonuçlar neyi gösterdi?
İlk sonuçlar, göz doktoru kontrolünde yüksek doz A, C, E vitaminleri ve çinko alan makula hastalarında hastalığın hızının 25% oranında azaldığını gösterdi.

Yeni açıklanan sonuçlar neyi gösterdi?
4203 hastayla 2006 yılında başlatılan AREDS2 çalışması ise tasarım yönünden 1990larda yapılan çalışmanın devamı niteliğinde olup 2012 yılında sonlandırıldı ve ilk sonuçları geçen ay açıklandı. AREDS2 çalışmasında bu formülden A vitamininin çıkartılıp 10mg lutein ve 2mg zeaksantinin eklenmesinin daha olumlu etkisi olduğu anlaşıldı. A vitamininin formülden çıkartılmasının esas nedeninin, bu vitaminin önceden sigara içenlerde akciğer kanseri riskini arttırması olarak düşünülmektedir.

Omega 3 almak gözü korumuyor doğru mu?
Omega-3 yağ asitlerinin AREDS formülüne eklenmesinin makula hastalığının koruyucu anti-oksidan tedavisinde yeri yoktur.

A vitaminiyle, sarı nokta ilişkisi? Akciğer kanserine yol açmasını biraz açar mısınız?
Oksidatif hasarın azaltılması için A vitamini daha önce AREDS formülünde öneriliyordu, fakat yeni formülde A vitamininin çıkartılıp yerine lütein ve zeaksantin eklenmesinin daha olumlu sonuçları alındı. Lutein ve zeaksantin yeşil yapraklı sebzelerde bulunur, fakat çalışmada belirtilen dozu yemek yoluyla almak mümkün değildir.
Doğal şekilde A vitamininden zengin yiyeceklerle beslenmenin, sigara içenler dahil akciğer kanseri oluşma riskini azalttığı bilinmekle beraber eğer kişi sigara içiyorsa akciğer kanseri riskini arttırdığı için A vitamini ilaç olarak verilmemelidir.

Siz sarı noktadan korunmak için ne önerirsiniz?
Yaşa-bağlı sarı nokta hastalığında kişinin değiştiremediği iki önemli etken vardır; ilki kişinin yaşı, diğeri ise genleri, yani kalıtım.
Kontrolü kişinin elinde olan diğer tali risk etkenlerini değiştirebiliriz;
1-Hipertansiyon varsa regüle edebiliriz
2-Sigara içiyorsak bırakabiliriz
3-Akdeniz diyetini uygulayabiliriz (yeşil sebze, meyve, balık, zeytinyağı, fındık, fıstık, badem ve ceviz)
4-Düzenli egzersiz ve yürüyüş yaparak kilomuzu kontrol edebiliriz
5-Filtreli güneş gözlüğü kullanarak zararlı ışıktan korunabiliriz
6-En önemlisi sağlıklı yaşamaya özen gösterebiliriz.
7-Yukarıda sayılan maddeler sağlıklı ve sarı nokta hastalığı bulunmayan veya ailesinde sarı nokta hastası bulunan bireyler için uyulması gereken ve önemli önerilerdir. Eğer kişi yaşa-bağlı sarı nokta hastasıysa ve göz doktoru öneriyorsa anti-oksidan koruyucu tedavi alabilir.

Son soru: Tedavide yeni gelişmeler var mı? Halen bu alanda ne yapılabiliyor?
Evet, özellikle görme kaybı yapan ıslak tipin tedavisinde son yıllarda çok önemli gelişmeler oldu. 2000 yılında soğuk lazer olarak bilinen fotodinamik tedavi yapılıyordu. Son on yıldır ise göz içine ilaç enjeksiyonu tedavisi sonuçları çok olumlu netice veriyor; bu tedaviyle artık görme kalitesi artışından söz edebilmek mümkün. İlk önceleri bağırsak kanseri tedavisinde tercih edilen bir antikor göz içine enjekte edilirken, daha sonra iki yeni ilacın çıkmasıyla bu hastalığın tedavisinde seçenekler arttı. Hastalığın son evrelerinde yapay retina ve minyatür teleskop, ayrıca Stargardt makula hastalığında kök hücre tedavisi klinik çalışmaları devam etmektedir.

Sonuç olarak, on beş yıl öncesine kadar hiçbir tedavi yapamadığımız yaşa-bağlı sarı nokta hastalığı ıslak tipinin tedavi sonuçlarının, erken tanı konulup göz içine iğne tedavisinin erken başlanması durumunda çok başarılı olduğunu vurgulamak istiyorum. 55 yaş üstü herkesin, ama özellikle ailesinde bu hastalığı olan kişilerin, göz bebeğini ilaçla genişleterek periyodik aralıklarla hiç olmazsa 2-3 yılda bir kez göz dibi veya retina muayenesi yaptırmalarını öneriyorum.
Copyright (C) 2024 Tüm hakları saklıdır.
5846 sayılı Fikir ve Sanat Eserleri Kanunu yönünden, www.makula.com.tr içeriğindeki tüm yazı, resim ve tasarım özellikleri koruma altındadır. İzinsiz kopyalanamaz, gösterilemez ve yayınlanamaz.